Luxemburg stad
© Thomas Linkel

Open and Diverse Veelzijdig, modern, kosmopolitisch

6 minuten

Een stad die mensen verbindt

Bestemming(en): Luxemburg stad

Skylines en rivierdalen, moderne glazen gebouwen op historische fundamenten en veel groen: Luxemburgs hoofdstad is zo veelzijdig als zijn inwoners uit meer dan 100 landen. Onderweg met de architecten Arnaud de Meyer en Nico Steinmetz langs UNESCO-werelderfgoed en moderne, stedelijke architectuur.

Het lijkt voor de toeschouwers op een tekening, die door mens en natuur samen is ontworpen: beneden het kronkelende dal van de rivier de Alzette, daarboven de historische kazematten en de oude abdij, op het hogere plateau in de verte moderne gebouwen. Daartussen als stevige penseelstreek de felgroene bladeren van de bomen. Dat is Luxemburg. “Een stad op diverse niveaus”, zoals architect Nico Steinmetz zijn stad graag noemt. We zijn in het park ‘Dräi Eechelen’. Het uitzicht hier geeft al een indruk hoe veelzijdig de hoofdstad is – topografisch, architectonisch, kosmopolitisch. Op deze zaterdag fietsen Nico Steinmetz en zijn collega Arnaud de Meyer door de stad.

Philharmonie Luxemburg stad
© Thomas Linkel

De rondleiding begint op het Kirchberg-plateau. Moderne glas- en staalgebouwen zijn kenmerkend voor het financiële en zakelijke centrum. Aan de Place de l’Europe springt de lensvormige, witte Philharmonie direct in het oog, met zijn gevel bestaande uit 823 zuilen. 's Middags leven zich de skaters hier naar hartenlust uit.  Slechts twee minuten lopen is het naar het kunstmuseum Mudam. Het lichte gebouw van glas, staal en steen met strenge geometrische vormen is op het fundament van een voormalige vesting gebouwd.

Over een steil bospad gaat het naar beneden naar het Pfaffenthal. Arnaud en Nico gaan graag naar de voormalige arbeiderswijk in het dal van de Alzette. Het is de laatste tijd sterk veranderd, van een “niet zo goede wijk, ver van het centrum” tot een van de populairste adressen in de stad, zegt Nico. Je hoort de vogels kwetteren. Op de speelplaats om de hoek joelen kinderen. Halverwege de spoorbrug en de Alzette laat Nico het Ökocenter Pafendall zien, waar de milieuorganisatie Mouvement Écologique gevestigd is. “Een pilotproject in Luxemburg”, legt Nico uit, die het centrum ontworpen heeft.

Oekozenter Pafendall Luxemburg stad
© Thomas Linkel

Het lichte houten gebouw van het "Oekozenter Pafendall" lijkt op vier op elkaar gelegde kuboïden. Het is een uitstekend voorbeeld van een modern passiefhuis met een optimale CO2-balans. Er is ook aan vleermuizen gedacht. Voor hen is er een beschermde nestkast in de gevel.

Panoramalift: podium voor het stadsleven

Luxemburg leren kennen, betekent ook door de kleine straatjes met kinderkopjes te dwalen, die zo kenmerkend zijn.

Neem eens een zijstraat, bijvoorbeeld naar de Muerbelsmillen aan de andere kant van de Alzette, de laatste nog bestaande en functionerende watermolen in Pfaffenthal. Een mosterdkleurig bord met het opschrift ‘Moutarderie Hartmann’ geeft aan wat hier vroeger plaatsvond: er werd mosterd gemaakt.


“Architectuur beïnvloedt je alledaagse leven. We willen met bijzondere architectuur de levenskwaliteit voor iedereen verbeteren”, zegt Arnaud en kijkt naar boven naar de panoramalift Pfaffenthal, die net omhooggaat. Sinds 2016 brengt de door Nico en Arnaud ontworpen lift passagiers in ongeveer 30 seconden van het Alzette-dal naar het stadscentrum boven. Tijdens de rit in de glazen cabine verandert het perspectief voortdurend. De historische huizen van Pfaffenthal worden steeds kleiner. Het bos aan de rand van het plateau valt op. Langzaam verschijnen aan de horizon de torens van de skyline op de Kirchberg. Bij aankomst helemaal bovenaan duikt de ‘Rout Bréck’ op, de markante rode, stalen brug die de 355 meter van het Pfaffenthal overspant.

Wat Nico betreft is de lift een podium voor het stadsleven. “De mensen in de lift kijken over het dal uit, zien misschien iemand op een terrasje zitten, of uit het venster leunen en omgekeerd. Je kijkt elkaar alleen even kort aan, maar toch voel je je met elkaar verbonden.” Een lift als visitekaartje en oriëntatiepunt voor een hele wijk en zijn bezoekers.

Om deze video van derden te bekijken, moet je de cookies accepteren.

Rue du Nord: kleurrijke gevels, bonte cafés, UNESCO-spirit

Andere plaats. Bonte tafeltjes staan naast elkaar aan de randen van de zijstraat. Je ziet daar jonge mensen zitten met een latte macchiato of vlierbeslimonade in de hand. Er wordt druk gepraat, door de hele straat.  Anderen flaneren over de kinderkopjes, wijzen naar de gele, groene en lavendelkleurige gevels, groeten de cafégasten op de bonte stoelen en banken. Ook de Rue du Nord in het oude centrum is zo’n stadspodium. De renovatie van de historische gevels was een van de eerste gemeenschappelijke projecten van Arnaud en Nico.

“We hebben allemaal een andere afkomst”, zegt Nico. Ongeveer 70 procent van de inwoners van Luxemburg-stad hebben geen Luxemburgse nationaliteit. Bovendien komen er dagelijks meer dan 180.000 grensarbeiders uit de buurlanden bij. “Maar allemaal ontmoeten we elkaar in de cafés en in de openbare ruimte van het oude centrum.  Deze ruimtes verenigen ons, ook al zijn we verschillend, en dat bepaalt de bijzondere sfeer in deze stad. Voor mij is Luxemburg een global village.” Samen met de in de stad alomtegenwoordige historische gebouwen past deze multiculturele samenleving helemaal in datgene waar de UNESCO voor staat.

Rue du Nord Luxemburg stad
© Thomas Linkel

Petruss-dal: een tuin midden in de stad

De twee architecten fietsen langs het kubusvormige ‘Nationalmuseum für Geschichte und Kunst’ door een smalle, steile steeg naar beneden richting Petruss. Hier in het dal tussen het oude centrum en het plateau Bourbon zie je Luxemburg van zijn groene kant. Vredig stroomt de zijarm van de Alzette door het dal. De ruïnes van de vestingen en bastions staan aan weerszijden van het groene park. Na korte tijd is er van het drukke stadsleven niets meer te merken. Dat maakt de levenskwaliteit in Luxemburg zo hoog: snel en makkelijk ga je van het ene niveau naar het andere. Met de lift of ook met de fiets.

Urban sketching

Arnaud de Meyer zit op een lage muur voor het hek, dat het cultuurcentrum ‘Rotondes’ afschermt van de treinrails van het station. Op zijn knie ligt een klein schetsboek. Met rustige hand en een watervaste, zwarte fineliner van 0,5 mm tekent Arnaud fijne streepjes. De oude poort, waar vroeger de locomotieven doorheen reden, is snel geschetst. Hij voegt het ene na het andere detail toe, de lamp aan de gevel, de muren eromheen, bierbanken, gesloten zonneschermen, de gevels van de andere gebouwen, een kleine zwerm vogels, wilde druivenranken aan een muur. Binnen 30 minuten heeft hij alles op papier vastgelegd. Nog een kritische blik over het randje van zijn bril, dan signeert hij tevreden het blad van het schetsboek en zet er de datum bij. Urban sketching heet dat. Het is Arnauds manier om de stad te ontdekken. “Tekenen is vooral één ding: goed observeren”, zegt hij.

“Luxemburg-stad is prachtig, met veel groen en geweldige uitzichtspunten, van beneden naar boven en omgekeerd, met gebouwen uit verschillende tijdperken”, mijmert de uit België afkomstige architect. Zelfs na 25 jaar leven en werken in de hoofdstad is hij nog steeds enthousiast over de bijzondere sfeer. En die wil hij ook artistiek met zoveel mogelijk mensen delen. “Bij urban sketching teken je in het openbaar, alleen of in een groep”, legt hij uit. “En opeens zien de mensen die langskomen en je zien tekenen de omgeving ook met andere ogen. Ze kijken aandachtiger, letten op de gebouwen en composities, stellen vragen”, merkt de architect steeds weer.

Stedelijke schetsen Luxemburg stad
© Thomas Linkel

De stad anders waarnemen

Een stad in beelden

De achterkant van het Mudam met het "Musée Dräi Eechelen" en het park is al lang een populaire ontmoetingsplaats: om er 's avonds te ontspannen en te picknicken met vrienden. "De meest diverse culturen leven samen in de stad. En iedereen kan in deze omgeving nieuwe mensen ontmoeten, in de natuur zijn, genieten van prachtige uitzichten," zegt Arnaud.

Luxemburg cultiveert zijn cultureel erfgoed en is toch een toekomstgerichte stad, daarvan zijn beide architecten overtuigd. En iedereen moet dat kunnen zien. Vijf jaar geleden ontwierpen Arnaud en Nico de verbindingsgang van glas en staal die glinstert in het licht tussen het stadhuis en het "Bierger Centrum". Een staaltje van "ultramoderne" architectuur op het historische Guillaume II-plein in het centrum.

Om deze video van derden te bekijken, moet je de cookies accepteren.