11 minuten
Ik ben direct na de ingang al geboeid. Een sterrennevel in een zwart universum, dan de buik van een zwangere vrouw, half in de schaduw, half in het licht. Kiemcel van het leven. In zwart-wit. Maar de kleuren ontstaan in je hoofd en in je hart. Net zoals gevoelens. Dit is groots.
‘The Family of Man’ – een persoonlijke ontmoeting.
De mensen die zich met mij in de ruimte bevinden, lijken heel ver weg te zijn. Wat denken ze? Waar zien ze zichzelf in deze tentoonstelling?
Een bezoek aan de tentoonstelling ‘The Family of Man’ is een intensieve ervaring. Perfect geënsceneerd, kunstig verlicht, een terughoudend en bijna op natuurlijke wijze gegroeide compositie van kunstwerken. Bij ieder bezoek ontdek je weer nieuwe details.
Hoe kan een portret van de mensheid eruitzien? Wat zijn de belangrijkste thema's? Iedere foto in de tentoonstelling hangt precies op de plaats waar het hoort, het doet bijna organisch aan. Bij de foto's vind je tekstfragmenten van Shakespeare, James Joyce, Thomas Paine en Lillian Smith. Ze staan ernaast, gewoon zo, zonder uitleg. “Deep inside, in a silent place where a child`s fears crouch”, dit wit op zwart gedrukte citaat van de schrijfster Lilian Smith flankeert foto's van kinderen, meisjes en jongens die kennelijk arm zijn, die vertwijfeld of gelaten in de camera kijken, achter prikkeldraad, in een triest landschap. Maar ook met hun moeders, met een blik die eveneens verraadt dat het leven hard is. Drie meisjes voor een klein, eenzaam huis, dat omgeven is door een wild veld. Ze houden zich aan een hek vast en kijken me ernstig aan, de twee oudsten zijn donkerharig, de jongste is blond. Ik moet aan mijn eigen dochtertjes denken. Twee grote brunettes, een kleine blondine. Ze zijn bijna even oud als de gefotografeerde meisjes, van wie ik niets weet. Niet wat er uit hun geworden is, hoe lang ze leefden. En toch heb ik het gevoel met hen verbonden te zijn. Gewoon omdat ik hen heb gezien.
En zo gaat het verder – door de tentoonstelling en door de cyclus van het leven. Kindertijd met en zonder onderwijs, hard werken, maar ook feesten en gezelligheid, liefde en seksualiteit, geloof, strijd en oorlog – alle facetten van het menszijn worden belicht. Onafhankelijk van huidskleur, geslacht of stand bracht Steichen hen bij elkaar. Hij wilde met de foto's een gemeenschappelijke taal vinden.
Het is een tentoonstelling die in het geheugen blijft hangen. Zelfs na mijn bezoek zweven mijn gedachten weer terug naar de foto's in Clerf. Naar het oude echtpaar dat samen schommelt en lacht. En naar de baby die zich tegen zijn moeders borst drukt. Het zou iedere baby kunnen zijn. Ook de mijne.
