In de groene heuvels van het pittoreske Obermartelingen ligt een plek die bezoekers terugbrengt naar een tijd waarin industrie voornamelijk nog handenarbeid betekende. Het verleden spreekt uit de stenen zelf en wordt op een fascinerende manier gepresenteerd – in het nieuwe leisteenmuseum.

Met zorgvuldig gerestaureerde gebouwen en een schat aan artefacten biedt het Leisteenmuseum bezoekers een kijkje in een belangrijk onderdeel van de industriële geschiedenis van Luxemburg, dat vaak over het hoofd wordt gezien en duurde van 1790 tot 1986. Maar de echte schat van dit museum zijn niet de tentoongestelde voorwerpen – het zijn de mensen die er werkten.

Tijdens ons bezoek hadden we het geluk René Risch te ontmoeten, een voormalige arbeider wiens handen ontelbare blokken leisteen hebben omgetoverd tot bruikbaar materiaal. Met zijn levendige ogen en zijn voor het beroep karakteristieke lichaamshouding is René het menselijke gezicht van een industrie die in de afgelopen eeuwen een beslissende rol heeft gespeeld.

De videoprojecties tonen de mijnwerkers aan het werk en geven bezoekers zo een realistische indruk van hoe het moet zijn geweest om in deze tunnels te ‘zwoegen’. De geluiden van hamers en beitels weerkaatsen door de ruimte, vermengd met de echo van de stemmen van mannen die hier lang geleden werkten. Maar niet alleen de geschiedenis is hier voelbaar. Het is ook de natuur zelf. De vochtigheid, de koelte, het constante druppelen van het water – alles doet je beseffen dat dit een plek is die door de mens is gevormd, maar nog steeds sterk wordt beïnvloed door de elementen.

Na het indrukwekkende bezoek aan de mijn keren bezoekers terug naar het daglicht en hebben misschien geluk dat ze René tegen het lijf te lopen in de ‘Bopebistro’. De bistro is een gezellige plek in het museum waar je kunt genieten van een kopje koffie en lokale specialiteiten.

René komt hier regelmatig samen met andere leden van de vereniging ‘Frënn vun der Lee’, een groep enthousiastelingen die zich inzet voor het behoud van dit belangrijke culturele erfgoed.

Hoewel de leden van de vereniging aanzienlijk jonger zijn dan René, delen ze zijn passie voor het ambacht en de geschiedenis van leisteen. Ze luisteren vol ontzag als René verhalen vertelt uit zijn tijd als arbeider en zijn ervaringen en kennis met hen deelt. Deze bijeenkomsten zijn meer dan alleen gezellig bij elkaar komen, ze zijn een levend bewijs van de onvermoeibare inzet van deze gemeenschap om ervoor te zorgen dat de geschiedenis van deze plek niet wordt vergeten.

In deze hartelijke sfeer speur je de vreugde en trots die René en zijn jongere vrienden voelen als het gaat om hun erfgoed. Ze nodigen iedereen uit om aan te schuiven, te leren en de unieke cultuur en geschiedenis van de Luxemburgse leisteenmijnen te ervaren.

• Na een lange planningstijd werd het Leisteenmuseum in 2023 geopend. Veel toegewijde mensen en voormalige werknemers hebben hun steentje bijgedragen om dit museum te maken tot de inspirerende plek die het vandaag de dag is. Deze inzet werd onder andere beloond met het winnen van verschillende prijzen bij de Luxemburgse ‘Tourism Awards 2023’.
• Raak je gefascineerd door het werken ‘onder de grond’? Er zijn nog meer plaatsen in Luxemburg waar het industriële verleden tot leven komt. Bijvoorbeeld in het zuiden van het land in het openluchtmuseum Fond-de-Gras. Een oude mijn is daar heropend en kan worden bezocht na een hobbelige rit door de rotsen met de gele trein ‘Minièresbunn’. In tegenstelling tot in Noordwest-Luxemburg werd hier echter geen leisteen gewonnen en verwerkt, maar rood gesteente dat ijzererts bevatte. Dit vormde jarenlang de basis van de staalproductie in Luxemburg. Nog meer inzicht in de staalproductie en het leven van de arbeiders is te vinden in het naburige dorp Lasauvage, dat kan worden bereikt via de mijnspoorlijn.